#1 Sonuç odaklı disiplin uygulamalarını benimsemek: Disiplin, ihallerin anında bir sonuçla karşılık bulmasından ziyade “öğretme” temelli olmalıdır. Disiplinin amacı, çocuklara dünya düzeninde nasıl yaşanacağını öğretmektir.
#2 Disiplin uygulamaları esnasında sıcak ve koruyucu olamayacağımızı düşünmek: Disiplin uygulamalarında sakin, sevecen ve korumacı olmak pekala mümkündür. Burada önemli olan, sevecen bir yaklaşımla, empatiyle açık ve tutarlı sınırları birleştirmektir.
#3 Tutarlılığı katılıkla karıştırmak: Tutarlılık, güvenilir ve uyumlu bir felsefeden yola çıkarak çabalamak anlamına gelmektedir.
#4 Çok fazla konuşmak: Duygular yoğun olduğunda, çocuklar dinlemeye hazır değilken söylediklerimiz çoğunlukla duyulmaz. Tam tersine, böyle zamanlarda çocuklara sözsüz iletişim yollarıyla eşlik etmek hazır olduklarında konuşmaya çalışmak gerekmektedir.
#5 Davranışa odaklanıp, davranışın gerekçesini gözden kaçırmak: Olumsuz davranışlar genellikle bir ihtiyacın göstergesidir. Duygularına odaklanarak çocuğunuzun davranışının gerekçesini araştırabilir, ihtiyacını farkdebilir ve giderebilirsiniz.
#6 Söylediklerimizi nasıl söyleyeceğimize odaklanmayı unutmak: Neyi nasıl söylediğimiz oldukça önemlidir. Yaşa uygun, açık, net ve saygılı bir tondan konuşmaya dikkat etmek önemlidir.
#7 Çocuklara yoğun ve olumsuz duyguları yaşamaması gerektiği mesajını iletmek: Çocuğa “Ağlaman bittiğinde veya iyi hissettiğinde yanımıza gelebilirsin” dediğimizde, kötü hissettiğinde yanında olmayacağımız mesajını iletiriz. Duyguların ifade ediliş biçimlerine “hayır” desek dahi, hissedilen tüm duygulara “evet” dediğimizin altını çizmek önemlidir.
#8 Aşırı tepki vermek: Yetişkinler aşırı tepki verdiğinde çocuklar, kendi davranışlarından ziyade ebeveynlerinin aşırı tepkilerine odaklanacaktır. Bizler için her ne kadar tetikleyici olsa da kontrolü kaybetmemeye çalışmak ve sakinleşmek adına molalar vermek faydalı olacaktır.
#9 Onarmamak: Yetişkinler de hata yapabilir. Bazen kaba, toy veya tepkisel davranışlarımız olabilir. Bu davranışlarımızın sorumluluğunu üstlenerek mümkün olduğunca hızlı şekilde sevecen ve sıcak yaklaşımlarla onarım hamlelerini yapmak faydalı olacaktır.
#10 Duygusal ve tepkisel bir anda ahkam kestikten sonra aşırı tepki vermek: Bazen beyanlarımızın dozu bazen aşırı olabilir. “Telefonunu tüm hafta elinden alacağım” gibi. Tutarlı olabileceğiniz gibi, hatanızdan dönmeniz de mümkündür. “Davranışın hoşuma gitmedi, düzeltmen için sana biraz daha zaman veriyorum” diyebilir veya tepkinizin aşırıya kaçtığını belirtip geri adım atabilirsiniz.
#11 Bazen çocukların bize ihtiyaç duyduğunu unutmak: Çocuklar bazen sakinleşmek ve daha iyi seçimler yapabilmek için yetişkinlerin desteğine ihtiyaç duyarlar. Hemen sakinleşemediklerini hatırlayarak beklemek ve sakinleşmelerinin ardından konuşma yapmak daha yerinde olacaktır.
#12 İzleyicileri önemsemek: Disiplin uygulamalarımız hususunda başkalarının ne düşündüğünü fazlaca önemseriz. Başka biri izlerken farklı disiplin uygulamalarını benimsemek çocuk için kafa karıştırıcı olacacağı gibi, adil de olmayacaktır.
#13 Güç mücadelesi vermek: Çocuklar köşeye sıkışmış hissettiğinde ya içine kapanır ya da savaşırlar. Savaşmak söz konusu olduğunda güç mücadeleleri yerine seçenek sunabilir veya duruma ilişkin çocuğunuzun fikrini sorabilirsiniz.
#14 Çocuğun andaki davranışı yerine alışkanlıklarına veya duygularına olumsuz tepkiler vermek: Geçmişten gelen birikimler, ana özel davranışı genellemeden değerlendirmede bizleri zorlayabilir. Her davranışı kendi özelinde değerlendirmek daha yerinde olacaktır.
#15 Çocukları başkalarının önünde düzelterek utandırmak: Başkalarının da bulunduğu ortamlarda disiplin uygulamalarını sergilerken, çocuğun duygusunu da dikkate alacak şekilde davranmak, rencide edici veya utanç hissettiren tutumlardan kaçınmak gerekmektedir.
#16 Çocukların kendilerini açıklamalarına fırsat vermeden önce en kötüyü düşünmek: Bazen durumlar çok kötü görünebilir, yoğun öfke hissedebiliriz. Öfkemizi doğrudan yansıtmadan önce çocuğa kendini açıklaması için fırsat vermek, ardından uygun tepkiyi seçmek gerekmektedir.
#17 Çocukların deneyimini reddetmek: Özellikle yoğun ve güçlü duygular deneyimlerken “Şu an uykun var”, “Bunun için neden ağlıyorsun ki” gibi cümleler kurmak isteriz. Böylesi anlarda karşılık vermeden önc, merakla ve empatik bir açıdan dinleyerek ne yaşadığını anlamaya çalışmak duygusal açıdan daha hassas ve etkili olacaktır.
#19 Uzmanların kendi içgüdülerimizi aşmasına izin vermek: Her çocuk biriciktir. Uzmanların, arkadaşların, ailelerin ve çeşitli kişilerin söylemlerini ebeveynlik çantasına koyun. Ancak çantadan neleri çıkaracağınıza karar verirken, duruma ve çocuğa uygun şekilde kendi içgüdülerinize kulak vermeyi ihmal etmeyin.
#20 Kendimize çok yüklenmek: Mükemmel ebeveynlik yoktur. Zaman zaman işler yolunda gitmeyebilir ve hatalar yapabilirsiniz. Böylesi anlarda hatanızı onarmaktan ve çocuğunuzla barış imzalamaktan çekinmeyin.
(Kaynak: Dramsız Disiplin, Dr. Daniel J. Siegel ve Dr. Tina Payne Bryson, Pegasus Yayınları.)
——————————————————
Görsel alıntıdır.
Uzm. Psk. Emine KAYA BİCAN
